Kościół p.w. świętych apostołów Piotra i Pawła

Barokowy kościół parafialny pochodzący z lat 1708-30 to jedna z perełek Dusznickiej starówki. W kościele znajdują się: oryginalna ambona w kształcie wieloryba, budząca zachwyt XVIII wieczna kaplica 14 Świętych Wspomożycieli, jedyny sprzęt pochodzący ze starego kościoła – kamienna chrzcielnica w prezbiterium z 1560 r.,  monument Jana Nepomucena no i oczywiście także XVIII wieczny ołtarz główny.

Przed kościołem znajduje się pomnik Jana Pawła II a w koło świątyni stare nagrobki z przykościelnego cmentarza między innymi potężna płyta epitafijna Georga Zwinera von Hutberg oraz  XIX-wieczne nagrobki polskich kuracjuszy:

  • obelisk ppłk. Teofila Stamirowskiego (zm. 1818, walczył pod rozkazami księcia Józefa Poniatowskiego)
  • ppłk. Ludwika Wiktora Kijańskiego (zm. 1821, był uczestnikiem kampanii 1807 r.)
 
Rys historyczny
 
W dziejach Dusznik wiek XIV jest stuleciem szczególnie ważnym. To wtedy ukształtowało się miasto. Dusznicka kronika miejska w 1324 roku wspomina o proboszczu Adalberice. Kolejny zapis z 1346 r. wymienia, że miasto ma kościół, w którym pan na Homoli funduje ołtarz św. Katarzyny. W 1350 r. Tyczko Pannewiz – z Homoli nakazuje sprowadzić czeskiego proboszcza, któremu przeznacza dom mieszkalny z połową włókni ziemi, 2 ogrody, łąkę i 5 mieszkań z 4 groszami dochodu. Na początku XIV w. dusznicka parafia należała do dekanatu Dobrożka i diecezji w Pradze.
 
Po spaleniu się w 1567 roku kościoła drewnianego powstaje kościół murowany p.w. świętego Jakuba, poprzednik obecnego, usytuowany wzdłuż ulicy Kłodzkiej. Jego prezbiterium to południowo-wschodnia kaplica obecnego kościoła. Z tego okresu pochodzi zapis o kazaniach protestanckich i wzmianka o trzech ołtarzach i trzech dzwonach oraz dochodach – rownych parafii w Lądku i Nowej Rudzie.
 
Cesarska pomoc finansowa pozwala w 1589 roku odnowić kościół i zbudować nową kazalnicę, którą po latach przeniesiono do małego kościoła na Wzgórzu Rozalii (Pustelnik).
 
W 1605 roku pożar niszczy kościół i plebanię, może to być przyczyną, że protestanci opuszczają świątynię. Od 1623 roku kościół już na stałe pozostaje katoilicki. Za sprawą wójta krajowego Zweinera w 1626 roku świątynia zostaje cąłkowicie odbudowana. W czasie wojny trzydziestoletniej (1618-1648) miasto plądrowane przez wojska cesarskie i szwedzkie – przez dlugi czas nie mogło dźwignąć się z biedy. W połowie XVII wieku postawiono przy kościele kamienną wieżę i ponownie poświęcono kościół. Pod koniec  XVII stulecia z powodu zniszczenia wewnętrznych drewnianych empor zdecydowano zbudować nowy kościół.
 
Kamień wegielny położono wiosną 1708 roku. Fundamenty ustawiono prostopadle do pierwotniego kościoła. Urząd cesarski przekazał ma budowę nieodpłatnie drewno a ząbkowicki kupiec Kaspar Gruber zapłacił za wszystkie prace murarskie. Projekt barokowej świątyni opracował Lorenz Meyser – architekt z Kłodzka. Budowę dokończył w 1730 roku proboszcz Johan Heynel a całkiem nowy kościół poświęcił naddziekan kłodzki, proboszcz z Międzylesia.
Wiek XVIII jest dla Dusznik okresem rozwoju, mieszkańcy dbali o upiekszenie swojego miasta a także kościoła parafialnego. Powstaje w tym okresie międyz innymi kazalnica w kształcie wieloryba i ołtarz Świętych Wspomożycieli w bocznej kaplicy.
W 1780 roku zbudowano nowy chór muzyczny i wtedy też powstały polichromie dusznickiego malarza Grunda. W 1817 kaplicę północną. W roku następnym uzupełniono galerie wewnętrzne a na gzymsie kościoła ustawiono wazy i rzeźbę patrona miasta św. Piotra.
 
Dzień 22 lipca 1844 roku był dla miasta i kościoła tragiczną datą, od browaru zapalił sie ratusz a dalej kolejno ponad 60 domów uległo zagładzie. Pożoga nie ominęła szkoły, plebani i kościoła parafialnego, na którym spłoneły dachy i zawaliło się sklepienie wieży. Przestał istnieć odbudowany po wielkiej powodzi w 1827 roku szpital należący do kościoła.
 
Do remontu przystąpiono w 1845 roku zaczynając od wiezy kościelnej. W trzy lata później przystapiono do tynkowania zewnętrznego obiektu świątyni, po zabezpieczeniu prowizorycznie dachu. Już wczesną wiosną 1851 roku zawieszono zamówione w Berlinie nowe dzwony. W latach 1852-1858 trwała intensywnia praca przy odbudowie i modernizacji kościoła. Był to ogromny wysiłek dla wszystkich parafian, aby jak najszybciej oddać świątynię wiernym. Przeszkodą były wojny powodujące zubożenie mieszkańców i zmniejszenie wpływów gotówki. szczególnie wojna austryjacko-pruska w 1866 roku, tocząca się także na ternie przylegającym do miasta i kolejna prusko-francuska na początku lat siedemdziesiątych XX stulecia. Nastepny konieczny remont nastapił w 1900 roku i wiekszy w 1914, kiedy to przeprowadzono renowację fasad kościoła i zbudowano kaplicę Serca Pana Jezusa. Zawieszono nowe dzwony w 1922 r. jako że poprzednie zabrano na potrzeby wojenne. Kolejne remonty przeprowadzono w 1928 r. przebudowując kaplicęczternastu Wspomożycieli. Po śmierci proboiszcza ks. Franza Millera w 1933 r. i przejęciu parafii przez ks. Alfreda Becka rozpoczęto w 1934 roku instalowanie ogrzewania i wykonano elewacje całej powierzchni świątyni. dalsze remonty i modernizacje przerwała II wojna światowa.
 
Po wojnie, na mocy układów poczdamskich, Dolny Śląsk, Ziemia Kłodzka i Duszniki przypadły Polsce. Dawni mieszkańcy tej ziemi Niemcy zostali wysiedleni. Opuścił parafię św. Piotra i Pawła ostatni niemiecki proboszcz ks. Alfred Beck przekazując nastepcy – polskiemu proboszczowi J. Pieniążkowi – świątynie, plebanię, cmentarz i całą parafię wraz z kościołami filialnymi.
 
Źródło: Ryszard Grzelakowski, Towarzystwo Miłosników Dusznik Zdroju, Encyklopedia Dusznik-Zdroju. Zeszyt 11., Duszniki-Zdrój 2001
 
 
 

AMBONA

 

W sztuce sakralnej motyw Jonasza jest zawsze symbolem zmartwychwstania Chrystusa. To dość znany motyw sztuki średniowiecznej i nowożytnej. Czeski, bawarski czy austriacki barok często korzystał z tego motywu.Ambona w naszym kościele pochodzi z lat 1720 – 1722 i została wykonana przez Michała Koessler’a a ufundowana przez radę miejską Dusznik oraz ówczesnego proboszcza ks. Jana Franciszka Heinela.

9-cio metrowa ambona, wykonana z drewna, pokryta polichromią i złoceniami, należy do największych na Ziemi Kłodzkiej. Dzieło bogato zdobione ornamentami i przedstawieniami figuralnymi. Kształt ambony przedstawia wieloryba z otwartą paszczą, w której widać duże ostre zęby. Ryba posiada wyłupiaste oczy, a ciało pokryte jest łuskami. Ogon jest zawinięty i zakończony płetwami. Duże rozmiary potwora morskiego posłużyły do przedstawienia na nim wielu ciekawych tematów religijnych.

W dolnej części wśród aniołów znajdują się figury Czterech Ewangelistów (św. Jan, św. Marek, św. Mateusz) trzymających otwarte księgi oraz św. Łukasza, który z kolei trzyma tworzoną przez siebie ikonę Najświętszej Maryi Panny.

Nad paszczą ryby umieszczono scenę tzw. Wizji Ezechiela – figurę proroka i powstających z grobów ludzi, całą armię, nad którą Prorok wzywał Bożego Ducha, a ta dostając po kolei kości, ścięgna, mięśni, potem skórę i resztę ciała, jest symbolem powstawania z grzechów i odzyskiwania godności człowieka tych wszystkich, którzy dają się prowadzić Słowu Bożemu i ufają Bożym Przykazaniom.

Wyżej zaś widzimy przedstawienie czterech Wielkich świętych oraz doktorów Kościoła Zachodniego: św. Grzegorza Wielkiego, św. Hieronima, św. Ambrożego i św. Augustyna. Całość kompozycji wieńczy Chrystus w chwale z koroną cierniową na głowie, z ranami, z których spływa krew do kielicha, na którym stoi.

Pozostaje odpowiedzieć na pytanie – Gdzie jest Jonasz? Otóż Jonaszem jest każdy ksiądz kaznodzieja, który wchodzi do wnętrza potwora morskiego i nawołuje do nawrócenia.

Ambona ta jest zdumiewającym dziełem sztuki pod względem barokowego piękna, które nie lubi pustych przestrzeni a uwielbia okrągłe kształty, co jest często niezrozumiałe dla współczesnego widza. Kompozycja ambony i jej treści nie są dziełem przypadku a samą ambonę można uznać za wielkie streszczenie całego proroctwa o nadchodzącym Mesjaszu, jego męce, zmartwychwstaniu i owocach, spływających na grzeszników i uczniów.

Źródło: http://parafiaduszniki.pl

Kaplica Czternastu Świętych Wspomożycieli

 
 

Często odwiedzana przez tutejszych, obowiązkowy przystanek w drodze na Mszę świętą dla stałych bywalców naszej świątyni i ogromne zaskoczenie dla turystów, kuracjuszy, narciarzy. Nazywana przez wieki Kaplicą Dusz Czyśćcowych, kaplicą Zmarłych podobnie jak Wieloryb wywołuje skrajne reakcje odwiedzających – od poczucia bezpieczeństwa i błogiego stanu zanurzenia w ufność wobec Boga i Jego wyroków do tzw. efektu WOW, widocznego na twarzach będących tu pierwszy raz turystów.

Autorem ołtarza 14. Wspomożycieli jest Michał Kössler, któremu zlecono na początku XVIII wieku jego wykonanie (1718). Niemiecki barokowy rzeźbiarz bez wahania podjął się tego zadania a zmotywowany udanym Ołtarzem Głównym, szybko wziął się do pracy, by dopełnić wystrój majestatycznej świątyni.

W centralnym miejscu rzeczonego Ołtarza jest Matka Boża w wizji wyjętej z Księgi Apokalipsy. Maryja stojąca na Księżycu, z koroną ze Słońca i dwunastu gwiazd, depcząca głowę węża, ma ręce skierowane ku dołowi, ku duszom czyśćcowym, którym pomaga wydostać się z otchłani Kościoła Oczyszczającego się.

Wierząc w Dogmat o Świętych Obcowaniu ludzie do wieków modlą się za wstawiennictwem tych, którzy przekroczyli już próg życia i zostali uznani przez Kościół za Świętych. Wśród nich znajduje się grupa 14 Świętych zajmująca szczególne miejsce na kartach pobożności Ludu Nowego Przymierza. Dlaczego akurat Oni?

Największą czcią Czternastu Świętych Wspomożycieli otaczano w średniowieczu. Ludzie uciekali się pod ich opiekę podczas wojen i epidemii dziesiątkujących ówczesną Europę. Do Czternastu zwracano się w różnych potrzebach, gdyż każdy z nich miał konkretną dziedzinę, którą się zajmował. Otoczeni wieloma legendami, które budują serca wiernych po dziś dzień, cieszą się niezwykłym darem szybkiego reagowania na prośby zanoszone za ich wstawiennictwem.

Źródło: http://parafiaduszniki.pl/dusznicki-wieloryb/

Ołtarz Główny

Patrząc od góry Ołtarz możemy podzielić na 4. części:

1. Bóg Ojciec – Widzimy rzeźbę Boga Ocja w otoczeniu aniołów wskazującego na umieszczoną poniżej postać Maryi w glorii.

2. Pożegnanie Apostołów – kolumnada z bogatą marmuryzacją, której zwieńczeniem jest gołębica – symbol Ducha Świętego. Wewnątrz kolumnady umieszczony jest obraz Petera Brandla „Pożegnanie św. Piotra i św. Pawła” (ok 1730), przedstawiający scenę, gdzie Apostołowie trwają w ostatnim uścisku.
U podstaw kolumn Michał Kossler umieścił rzeźby przedstawiające postaci Apostołów Piotra (po lewej) i Pawła (po prawej) wraz z atrybutami (klucze i miecz)

3. Nastawa Ołtarza – przebogata w barokowe zdobienia nastawa ołtarzowa z sześcioma marmuryzowanymi kolumnami i dwoma po bokach ustawionymi aniołami. Aniołowie trzymają na rękach rybę oraz Ewangelię, które symbolizują Jezusa Chrystusa karmiącego Lud Nowego Przymierza nowym prawem – Prawem Miłości, które jest zawarte w Ewangelii.W centrum nastawy ołtarzowej poniżej znajduje się Tabernakulum z bogato rzeźbionymi drzwiami (symbole winogrona, kielich i Jezus na krzyżu, którego krew spływa do kielicha) oraz powyżej nisza, służąca do wystawiania Najświętszego Sakramentu. Zwieńczeniem tej części Ołtarza Głównego są spersonifikowane przez Michała Kösslera Cnoty Teologalne – Wiara, Nadzieja i Miłość. Od lewej strony: postać przedstawiająca Wiarę trzyma w ręku krzyż. Atrybutem Nadziei jest kotwica a matka tuląca dziecko jest obrazem miłości.

4. Mensa Ołtarza – najniżej usytuowana jest mensa ołtarza głównego i sam ołtarz (przedsoborowy), konsekrowany w połowie XVIII wieku, z umieszczoną od frontu płaskorzeźbą przedstawiającą apokaliptyczną wizję Baranka Paschalnego w otoczeniu dwóch aniołów, spoczywającego na Księdze Życia, zapieczętowanej na 7 pieczęci (wizja św. Jana Apostoła). Aniołowie trzymają w rękach: kadzielnicę (symbol wiecznej chwały Baranka) oraz snop pszenicy, oddzielony od plew

Źródło: http://parafiaduszniki.pl

Aktualności

zobacz co się dzieje

Slide
Przewodnik offline
Social media.
DUSZNIKI.
WIĘCEJ NIŻ ZDRÓJ.
BĄDŹMY ZAWSZE W KONTAKCIE

Oficjalny serwis turystyczny Miasta Duszniki-Zdrój

Oficjalny serwis turystyczny Miasta Duszniki-Zdrój

Właściciel strony:
Urząd Miejski w Dusznikach-Zdroju
ul. Rynek 6, 57-340 Duszniki-Zdrój
tel. 74 866 94 13
e-mail: bp@duszniki.pl

Więcej informacji:
Informacja Turystyczna
ul. Rynek 9, 57-340 Duszniki-Zdrój
tel. 74 866 94 13
e-mail: informacja@duszniki.pl

Skip to content