Figura Św. Jana Nepomucena w Dusznikach-Zdroju wywodzi się z XVIII wieku, z 1722 roku.

Rzeźba ma nietypowy układ rąk, a umieszczono ją na wtórnie skomponowanym cokole. Cokół ten uzupełniono dwoma kamiennymi elementami: zamkniętą księgą i kłódką z napisem TACUI.

Początkowo pomnik był położony nad rzeką Bystrzycą Dusznicką w pobliżu zabytkowej papierni.

W 1997 roku przeniesiona została z powodu remontu drogi w pobliże kościoła Świętego Piotra i Pawła, powróciła nad rzekę w 2004 roku na ul. Wojska Polskiego. Tym razem w przy zabytkowym „Domu Pod Barankiem”, podobno Nepomucen strzeże domu podczas dużych powodzi, a także po gwałtownych ulewach.

Historia:

Jan Welflin, zwany też Janem z Pomuk, Nepomucenem lub Nepomukiem, żył w II poł. XIV stulecia w Czechach.

Jako wikariusz generalny archidiecezji praskiej został spowiednikiem królowej Zofii. Jego śmierć owiana jest legendą, która głosi, że król Wacław zwrócił się do ks. Jana z żądaniem wyjaśnienia, z czego spowiadała się królowa. Ponieważ odmówił, został wtrącony do więzienia.

Skazano go na tortury, a potem z rozkazu króla Wacława zrzucono z mostu Karola do Wełtawy. Legenda podaje, że w miejscu jego utopienia pojawiło się na wodach Wełtawy światło, które pozwoliło odnaleźć zwłoki, a na niebie zapłonęło pięć gwiazd.

Na moście Karola w Pradze ustawiono w 1683 r. pierwszą figurę Nepomucena, choć kanonizowano go dopiero w 1729 r. Kult tego świętego rozpowszechnił się bardzo szybko w całej Europie. 

Św. Jan Nepomucen przedstawiany jest jako kanonik, z krucyfiksem ułożonym na przedramieniu. Uważany jest za patrona mostów, przepraw, opiekuna życia rodzinnego, orędownika dobrej spowiedzi, sławy i honoru. Proszono go również o obronę przed obmową, zniesławieniem i pomówieniem. Według tradycji ludowej był świętym, który chronił pola i zasiewy przed powodzią, ale również i suszą. Dlatego figury św. Jana Nepomucena można spotkać jeszcze dzisiaj przy drogach w sąsiedztwie mostów, rzek, ale również na placach publicznych i kościelnych oraz na skrzyżowaniach dróg.

Atrybuty Nepomuckie – czyli po czym poznać figurę św. Jana Nepomucena:

Krucyfiks
zwykle przytulany przez Jana do piersi i adorowany spojrzeniem, ma ściśle określoną formę krzyża odpustowego.

Pięć gwiazd
umieszczonych na aureoli świętego, to symbol ciał niebieskich, które ukazały się w momencie jego śmierci w nurtach Wełtawy. Symbolizują one również pięć liter układających się w łacińskie słowo TACUI – oznaczające „zachować milczenie” czyli „zachowaj tajemnicę”

Księga
Św. Jan trzyma Księgę jako znak uczonego i teologa, zwykle zamkniętą jako znak tajemnicy. Jeśli jest otwarta, to często widoczny jest tekst fragmentu biblijnego mówiącego np. o dotrzymaniu sekretu. Księga czasem leży na stole bądź ołtarzu, czasem artysta powierzał ją aniołkowi.

Alba, sutanna, komża (rokieta)
Często na białej albie (symbol czystości), z która widoczny jest najczęściej tylko kołnierzyk, i sutannie (czarnej, rzadko fioletowej jako oznaki kanonika) ma białą (od spodu fioletową) komżę-rokietę o wąskich rękawach.

Biret
Nakrycie głowy, św Jan trzyma czasem w ręku lub powierza go aniołkowi – najczęściej wtedy, gdy figura stoi w/lub obok kościoła.

Almucja (mantolet, mozzetta), frędzle
Obszyta gronostajem peleryna zwaną almucją (nieprecyzyjność stosowanej w źródłach terminologii – zob. np. u Kitowicza – powoduje, że ta część ubioru często zwana jest też mantoletem, mozzettą bądź mucetem) na znak godności duchownego od kanonika wzwyż. Jest ona często związana ozdobnym sznurem z frędzlami.

Zarost
Jan ma zawsze brodę i wąsy.

Szlak Nepomuków

Oddział Ziemi Wałbrzyskiej PTTK w marcu 2003 r. ustanowił Regionalną Międzynarodową odznakę turystyczną „Szlakami Świętego Jana Nepomucena”. Odznaka posiada cztery stopnie, które zdobywa się w kolejności za poświadczone zwiedzenie miejscowości w których znajdują się ogólnodostępne figury JN. Do regulaminu dołączony jest m.in. katalog miejscowości z figurami w Polsce i Czechach.

Ziemia Kłodzka to najciekawszy nepomucki region w Polsce. Jest tu ich najwięcej i to są często wysokiej klasy barokowe rzeźby. W samym Kłodzku jest co najmniej trzynaście wizerunków Jana! Nic dziwnego – tędy kult św. Jana migrował z Czech północ. Tutejsi magnaci byli często związani z dworem Habsburgów i szerzenie kultu ich nadwornego świętego było aktem lojalności, zwłaszcza w okresie wojen o Śląsk z protestanckimi Prusami po roku 1740.

W Bystrzycy Kłodzkiej znajduje się druga najstarsza w Polsce figura z 1704 roku. W tejże Bystrzycy znajdowały się niegdyś relikwie Jana Nepomucena ofiarowane przez królową Polski Marię Józefę w 1740 i 1757 roku.

W Dusznikach istnieją dwa pomniki Nepomucena: opisany wyżej oraz kolejny, znajdujący się przy schronisku Orlica w Zieleńcu.

W zieleńcu Nepomucen pojawia się jeszcze jako rzeźba pod krucyfiksem przy drodze w okolicy wyciągu Nartorama oraz pod figurką maryjną przy kościele św. Anny.