O inicjatywie wpisania na listę UNESCO najcenniejszych młynów papierniczych
Epoka młynów papierniczych została zapoczątkowana w Europie w XIII stuleciu. W okresie trwającym ponad pół tysiąca lat, powstało około 10 tysięcy papierni, w których ręcznie czerpano papier. Wprawdzie jeszcze w XX wieku działała niewielka liczba dawnych wytwórni papieru, a nieliczne pozostały do dziś, jednak należy przyjąć, że stare papiernictwo opierające się na prostych urządzeniach napędzanych energią wodną i ręcznym czerpaniu masy papierniczej na sita, zostało wyparte przez fabryki stosujące maszyny papiernicze w ciągu XIX stulecia.
Do dziś w Europie przetrwało nieco ponad 30 dawnych papierni, będących świadkami historycznej technologii produkcji. Spośród istniejących obiektów, jednym z najciekawszych jest młyn papierniczy w Dusznikach-Zdroju, w którym od ponad 50 lat działa Muzeum Papiernictwa. Dusznickie muzeum opracowało koncepcję przygotowania międzynarodowego wniosku o wpisanie na listę UNESCO kilku najcenniejszych historycznych papierni. Pod kierunkiem polskiego muzeum powstało konsorcjum skupiające historyczne papiernie w: Polsce (Duszniki-Zdrój), Czechach (Velke Losiny), Niemczech (Homburg w Dolnej Frankonii) i Francji (Richard de Bas w Ambert).
Obecnie pod kierownictwem Muzeum Papiernictwa opracowywana jest analiza porównawcza zachowanych do dziś w Europie reliktów dawnego papiernictwa. Do końca 2020 r. dusznickie Muzeum zamierza stworzyć ostateczny kształt grupy młynów, które będą starały się wpisać wspólnie na listę UNESCO. Oprócz wspomnianych wyżej 4 papierni dołączy jeszcze parę innych obiektów, m.in. z Włoch, a być może również z Holandii (tam zachował się interesujący wiatrak-papiernia) i Hiszpanii.
Dusznicka papiernia kandydatem Rzeczypospolitej Polskiej do wpisu na listę UNESCO
W październiku 2019 r. Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego złożyło wniosek o zgłoszenie młyna papierniczego w Dusznikach-Zdroju do wpisu na listę informacyjną UNESCO (Tentative List). Dokumentacja sporządzona przez Narodowy Instytut Dziedzictwa we współpracy Ministerstwem Kultury i Muzeum Papiernictwa została podpisana przez wiceminister kultury, generalnego konserwatora zabytków prof. dr hab. Magdalenę Gawin.
Z dn. 24 października wniosek został rozpatrzony pozytywnie, a dusznicki młyn papierniczy stał oficjalnym kandydatem Rzeczypospolitej Polskiej do wpisu na właściwą listę UNESCO. Wydarzenie to rozpoczęło nowy etap w dziejach młyna i Muzeum Papiernictwa, z którym związane są liczne działania przygotowawcze. Ważnym przedsięwzięciem jest zintensyfikowanie badań historii papiernictwa, nie tylko na obszarze Polski, ale również na świecie. Pozwoli to dusznickiej placówce przekształcić się w międzynarodowy ośrodek gromadzenia i upowszechniania wiedzy o dziejach papiernictwa. Innym niezwykle istotnym zadaniem będzie modernizacja ekspozycji muzealnych pod kątem obsługi znacznie większej liczby zwiedzających niż obecnie. Niezbędne jest również stworzenie odpowiedniej infrastruktury turystycznej w obrębie papierni (m.in. centrum obsługi turystów, punkty gastronomiczne, miejsca parkingowe). Konieczność realizacji tych przygotowań wymusza fakt, że wpis na listę UNESCO wiąże się z kilkukrotnym zwiększeniem liczby zwiedzających, na co dusznickie muzeum musi zostać w ciągu najbliższych kilku lat dobrze przygotowane.
Ponadto Muzeum Papiernictwa w imieniu całej grupy wystąpi do polskiego Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego z wnioskiem o zgłoszenie wszystkich współpracujących ze sobą młynów na listę informacyjną UNESCO (Tentative List). Zdecydowano, że proces przygotowywania kompletnej dokumentacji o wpis całej grupy historycznych papierni na listę UNESCO nie powinien trwać dłużej niż 4 lata.
Informacja z Muzeum Papiernictwa
